အစာလမ္းေၾကာင္း (သို႔မဟုတ္) အစာေရမ်ဳိျပြန္ ျပႆနာ

ပါးစပ္ကေန စားလိုက္သမွ် အစာအာဟာရေတြကို အစာအိမ္ထဲကို ေရာက္ဖို႔ အစာအိမ္ရဲ႕ အက္စစ္ဓာတ္ေတြကေန ေခ်ဖ်က္ေပးဖို႔အတြက္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးကို တာဝန္ယူထားရတဲ့  အစာေရမ်ဳိျပြန္ဆိုတဲ့ Oesophagus ရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ အေရးပါလွပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို အာခံတြင္းထဲကေန ေအာက္ဆက္ဆင္းႏုိင္ဖို႔အတြက္၊ မ်ဳိခ်ႏုိင္ဖို႔ရာ အတြက္ကိုလည္း ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ လႈံ႔ေဆာ္ေပးေနတဲ့ အာ႐ုံေၾကာေတြ ေကာင္းေနဖို႔လည္း လိုအပ္ျပန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အစာမ်ဳိခ်ရတာ ခက္ခဲတယ္။ အရင္လို အဆင္မေျပေတာ့ဘူးဆိုတာလည္း ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။ အရည္ျဖစ္ေစ၊ အဖတ္ျဖစ္ေစ မ်ဳိခ်တဲ့အခါမွာ လည္ေခ်ာင္းထဲမွာ တစ္ခုခုပိတ္ခံေန သလိုမ်ဳိး နင္ေနတတ္တာ၊ တစ္ဆို႔ျဖစ္ေနတတ္တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္တာမ်ဳိးပါ။ ဒါကိုေတာ့ ေဆးပညာ အေခၚအေဝၚအရ Dysphagia လို႔ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးတိုေလးမွာ ဘာေၾကာင့္ အစာမ်ဳိရတာ၊ ေရမ်ဳိရတာ ပံုမွန္လိုမဟုတ္ဘဲ ခက္ခဲလာတတ္တာလဲ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ျပလိုတာမို႔ ျဖစ္တတ္တဲ့အ ေၾကာင္းအရာေလးေတြကို ဆက္ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္။ Dysphage ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕ ျဖစ္ႏုိင္ေျခေတြမ်ား စြာအနက္မွာမွ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကေတာ့ အစာ ေရမ်ဳိႁပြန္မွာ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ တစ္ခုခုရွိေနတာေၾကာင့္ဆို တဲ့အခ်က္ပါ။

- အစာေရမ်ဳိႁပြန္ က်ဥ္းေျမာင္းလာတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိး၊ ေရာဂါမ်ဳိးေတြေၾကာင့္ မ်ဳိခ်တဲ့အခါမွာ ခက္ခဲလာတာ မ်ဳိးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို Oesophagus က်ဥ္းရျခင္း အေၾကာင္းကေတာ့ ႏွစ္မ်ဳိးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အစာအိမ္ အက္စစ္ေတြေၾကာင့္ တိုက္စားၿပီးက်ဥ္းတဲ့ Benign က်ဥ္းတာမ်ဳိးနဲ႔ အစာေရမ်ဳိျပြန္မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေနတာ၊ သူနဲ႔ ဆက္ရပ္အစာအိမ္မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေနတာစတာေၾကာင့္ က်ဥ္းလာတတ္ပါတယ္။

- တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ ရင္ေခါင္းထဲမွာ ေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနတာေၾကာင့္လည္း အစာျပြန္ကိုလာဖိသလိုျဖစ္ၿပီး အစာစားတဲ့အခါ ပံုမွန္လိုမ်ဳိခ်လို႔ မေကာင္းတာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ႏွလံုးအေျမႇးပါးထဲမွာ ေရဝင္ၿပီး ႏွလံုးႀကီးပိုႀကီးေနသလို ျဖစ္ေနရာကေန အစာႁပြန္ရွိ ရာေနရာကိုလာ ဖိထားသလိုျဖစ္ရတာမ်ဳိး၊ လည္ပင္းႀကီး ေရာဂါရဲ႕လည္ပင္းက်ိတ္ေၾကာင့္ အစာေရမ်ဳိႁပြန္ကိုဖိသလို ျဖစ္တတ္တာမ်ဳိး စတဲ့အျခားေရာဂါေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။

- Oesophagus ေရာင္ေနတဲ့အခါမ်ဳိးမွာလည္း အစာမ်ဳိရတာ၊ ေရမ်ဳိရတာ မေကာင္းဘဲရွိတတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္ရဲ႕ အက္စစ္ဓာတ္ေတြ အစာႁပြန္ထဲကို ျပန္ဆန္ တက္တာေၾကာင့္ အက္စစ္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တာအ ခ်ိန္ၾကာ လာတဲ့အခါမ်ဳိးမွာ ထိခိုက္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းအစာႁပြန္ပါ ေရာင္ရမ္းလာတတ္တာမ်ဳိးပါ။ ရင္ပူတယ္ဆိုၿပီးေတာ့လည္း လကၡဏာျပတတ္ၿပီး အသက္ႀကီး လာေလေလပို ျဖစ္တတ္ေလေလပါပဲ။

- လူနည္းစုမွာ ျဖစ္တတ္တာကေတာ့ အက္စစ္ပါဝင္တဲ့ အရည္တစ္ခုခုကိုေသာက္သံုးလိုက္တဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ေရာင္ရမ္းမႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႔ Oesophagus က်ဥ္းလိုက္လာတာမ်ဳိးပါ။

- အစာေရမ်ဳိျပြန္ေရာင္တာဟာ အစာႁပြန္မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ Candida မႈိေရာဂါလိုေရာဂါေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခံအားနည္းေစတဲ့ ေဆးဝါးေတြေသာက္ သံုးေနရတာေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ခုခံအားက် ဆင္းေစတဲ့ ေရာဂါေတ ြရွိသူေတြမွာလည္းေကာင္း ေတြ႕ ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး မႈိေရာဂါျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ အစာႁပြန္ ေရာင္ရမ္းရာကေန အစားအေသာက္စားသံုး ရာမွာပံုမွန္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ နင္တတ္တဲ့ ေဝဒနာမ်ဳိးကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။

- ဒါေတြအျပင္ လည္ပင္းထဲမွာ တစ္ခုခုနင္ေနသလို ျဖစ္ေနေစတဲ့ Foreign body တစ္ခုခုေၾကာင့္လည္း ဒီလို လကၡဏာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ငါး႐ိုးနင္ထားသလား၊ ကေလးေတြဆိုလည္း အစာစားရင္း တစ္ခုခုမ်ဳိခ်မိထား သလားစတာမ်ဳိးေတြကိုလည္း သတိခ်ပ္သင့္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလက်ရင္ ခပ္ေဝးေဝးေရာဂါေတြကို စိုးရိမ္ ေနရာကေန အနီးဆံုးျဖစ္တတ္တာကို ေမ့ေလ်ာ့သြား တတ္တာမ်ဳိးေၾကာင့္ပါ။

- တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အစာေရမ်ဳိႁပြန္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈပိုင္း ဆိုင္ရာမွာ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြရွိတဲ့အတြက္ မ်ဳိခ်ရတာ ခက္လာတတ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ေတြကို စားသံုးလိုက္တဲ့အခါမွာ အစာအိမ္ဆီကို ေတာက္ေလွ်ာက္ ဆင္းသြားေစဖို႔ဆိုတာဟာ Oesophagus ကႂကြက္သား ေတြလႈပ္ရွားရာကေန ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Achlasia လို႔ေခၚတဲ့ေရာဂါမ်ဳိးျဖစ္လာတဲ့ အခါမွာေတာ့ အစာႁပြန္ရဲ႕ ႂကြက္သားေတြဟာ စားသံုးလိုက္သမွ် အစားအေသာက္ေတြကို ျပည့္ျပည့္ဝဝနဲ႔ အစာအိမ္ထဲကို ညႇစ္ၿပီး မပို႔ေဆာင္ ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ပံုမွန္မဟုတ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

Dysphagia ျဖစ္တာနဲ႔ အစာေရမ်ဳိႁပႊန္ ျပႆနာလို႔ပဲ တစ္ထစ္ခ်ေတာ့ေျပာလို႔ မရတတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္တစ္ပိုင္း အေနနဲ႔ဆို ရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အာ႐ုံေၾကာပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေတြေၾကာင့္လည္း အစာမ်ဳိခ်ရတာ၊ ေရမ်ဳိခ်ရတာ ခက္ခဲေနတတ္ပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာ မ်ဳိခ်ရင္းနဲ႔ သီးတတ္တာမ်ဳိးလည္း ျဖစ္လာ တတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး အာ႐ုံေၾကာေၾကာင့္ ျဖစ္ရေလ့ရွိတဲ့ ေရာဂါေတြ အေနနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ အာ႐ုံေၾကာကိုထိခိုက္ေစတဲ့ Myasthenia Gravis လိုေရာဂါဟာ တစ္ခုပါ ဝင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ကိုယ္ခံအားပိုင္းဆုိင္ရာမွာ ျပႆနာျဖစ္ၿပီး Autoantibodies ေတြ ေပၚတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္လာတတ္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ဳိးပါ။ ဒီလိုေရာဂါ ျဖစ္တဲ့အခါမွာ မ်က္ခြံေတြေလးၿပီး မ်က္လံုးဖြင့္ရ ခက္ လာတာ၊ အျမင္ႏွစ္ထပ္ျဖစ္တာကေန စျဖစ္လာတတ္ပါ တယ္။ ဒီလိုလကၡဏာေတြနဲ႔တြဲဖက္ျဖစ္မွာကေတာ့ အ စာစားတာ၊ မ်ဳိခ်တာမွာခက္ခဲတာေတြနဲ႔ လႈပ္ရွားသြား လာရတာနဲ႔ စကားေျပာရတာ ခက္ခဲမႈေတြပါ ျဖစ္လာ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုေရာဂါမ်ဳိးဆိုရင္ေတာ့ အသက္႐ွဴဖို႔ ရာအေရးပါတဲ့ ႂကြက္သားေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစတဲ့အတြက္ အသက္မ႐ွဴႏိုင္ေတာ့တာျဖစ္ၿပီး အသက္ပါဆံုး ႐ႈံးႏိုင္တာမို႔ သတိထားဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ဆိုရမွာပါ။ ဒီလို Myasthenia Gravis အာ႐ုံေၾကာေရာဂါ ျဖစ္တယ္လို႔ သံသယရွိရင္ေတာ့ အေရးေပၚ ကုသမႈခံယူဖို႔လည္း လိုအပ္ပါေၾကာင္း၊ Dysphagia နဲ႔ပတ္သက္သမွ် အက်ဥ္းခ်ံဳး မွ်ေဝတင္ျပေပးလိုက္ရပါတယ္။